در تحقیق های عمرانی امکان دارد به خاطر دلایلی مثل تطابق نداشتن بتن‌ریزی با نقشه اجرایی، تغییر نقشه، اشتباهات اجرایی یا مقاومت پایین بتن و دیگر المان‌های سازه در انجام کار مقاوم‌سازی، احتیاج به تخریب بتن باشد.
اما تخریب بتن چیست؟ با چه شیوه ای اجرا می‌شود؟ برای تخریب بتن به چه وسایلی احتیاج است؟ در موقع تخریب بتن باید به چه نکته هایی دقت کنیم؟
تخریب بتن چیست؟
به انحام برش، جداسازی و جدا کردن کنترل‌شده بتن، تخریب بتن می‌گویند. تخریب بتن یک عمل تخصصی است و حتما باید با نیروی متخصص و با داشتن تجربه و مهارت انجام شود؛ چونکه هر اشتباهی می‌تواند صدمه های جانی و مالی بسیاری را به بار بیاورد.
عمل تخریب هنگامی که با بتن مسلح روبه‌رو باشیم کم کم سخت‌تر می‌شود. در تخریب بتن مسلح رعایت کردن نکته های ایمنی خیلی مهم است. همینطور به خاطر آرایش آرماتور درون بتن، در هنگام تخریب امکان دارد مشکلاتی مثل نابود شدن یکپارچگی سازه، وارد شدن صدمه به المان‌های دیگر، به وجود آوردن ارتعاش در المان‌های سازه‌ای و یا به وجود آوردن مشکل برای کل سازه ایجاد شود. به همین خاطر برای این عمل حتما از افراد متخصص و با مهارت کمک بگیرید.
شیوه های تخریب بتن
مثل هر کار دیگری انجام دادن کار تخریب بتن می‌تواند با وسبله های گوناگونی انجام شود. برای مثال، بتن کن تا میزانی قدرت تخریب هم دارد اما وسیله ی مناسبی برای تخریب نیست و معمولا در ایجاد سوراخ و کنده‌کاری بتن و دیوار کارایی دارد. اما وقتی که صحبت از انجام عمل تخریب می‌شود، بسته به نکته های ریز اجرا و نوع پروژه و چالش‌های آن، شیوه های گوناگونی برای تخریب کردن بتن وجود دارد. هر کدام از این شیوه ها به دستگاه‌ها و ابزار های گوناگونی احتیاج دارد. انتخاب کردن مناسب‌ترین شیوه به شرایط پروژه و مهارت و تخصص آن فرد آن بستگی دارد. در بقیه ی متن مرسوم‌ترین شیوه های تخریب بتن می‌پردازیم:
تخریب بتن با واترجت
شاید به نظرتان عجیب باشد، اما با استفاده از آب می‌توان بتن را تخریب کرد! تخریب بتن با واترجت شیوه ی نسبتا جدید برای تخریب کردن بتن است که در این روش آب را با فشار خیلی بالایی روی سطح می‌گیرند و ذره های بتن را از هم جدا می‌کنند. در این شیوه آب با فشار بالغ بر ۲۵۰۰ بار به بیرون پرت می‌شود و موجب جداشدن ترکیب های مواد آلی بتن می‌شود. به همین خاطر این شیوه باید با اپراتور متخصص واترجت یا جت زن انجام شود.
این روش جهت تخریب بتن به طور قطعات یک دسته بسیار مناسب می باشد. واترجت شدای زیاد و آلودگی زیست محیطی ایجاد نخواهد کرد ، سرعت تقریبا بالایی داشته و کم ترین آسیب و لرزه را به بخش های به جا مانده سازه وارد خواهد کرد. تخریب بتن با واترجت نسبت به روش های دیگر ایمنی بالاتری برای اپراتور خواهد داشت و ارتعاشات وارد شده به سازه و تخریب دیگر بخش های سازه در این روش خیلی کم خواهد بود .
تخریب بتن با پیکور
در این روش از پیکور یا چکش تخریب جهت تخریب بتن استفاده خواهند کرد و با اعمال ضربات مکانیکی به بتن عملیات تخریب انجام خواهد شد. چکش‌های تخریب به طور معمول به دو صورت چکش پنوماتیکی و برقی یا بادی تولید خواهند شد . تخریب بتن با چکش تخریب مثل هر روش دیگری معایب و مزایای خاص خود را داشته .
تخریب بتن با بیل مکانیکی
در این روش با متصل کردن پیکورهایی ویژه به بیل مکانیکی، فرآیند تخریب را انجام خواهند داد. این روش در پروژه هایی بسیار بزرگ تخریب کاربرد خواهد داشت و دارای محدودیت هایی خواهد بود که قادر نیستید آن را در تمام پروژه‌ها به کار ببرید.
تخریب بتن با اسید
یکی دیگر از این روش‌ها، تخریب بتن با اسید می باشد. این روش در پروژه های تخریب نه چندان بزرگ کاربرد داشته اما چندان رواج در پروژه های عمرانی تا به امروز پیدا نکرده است بعضی از حایز اهمیت ترین محدودیت های تخریب بتن با اسید خطرتح و مشکلات کار با اسید و در دسترس نبودن اسید های ویژه در بعضی از موارد می باشد.
تخریب بتن با کتراک
یکی دیگر از پر استفاده ترین روش‌ها، تخریب بتن با مواد شیمیایی بوده. یکی از انواع مواد برای تخریب بتن که کاربردی ترین آن ها می باشد، کتراک بوده. در تخریب بتن با مواد شیمیایی و کتراک اول کار سوراخ هایی در بتن ایجاد خواهند کرد و سپس درون این سوراخ ها کتراک ریخته خواهد شد. این مواد با گذشت زمان با ایجاد واکنش های شیمیایی و انبساط درون بتن، سبب تخریب آن خواهد شد. از جمله خاصیت های بهره گیری از مواد شیمیایی، کنترل نکردن دقیق مقدار تخریب می باشد ؛ زیرا امکان دارد کتراک به نواحی همسایه رفته و سبب تخریب آن گردد.
در هنگام تخریب بتن باید به چه نکاتی توجه کرد؟
فرقی نمی کند بخواهید تخریب بتن با کتراک را داشته باشید یا با بتن کن؛ حتی در آسان ترین روش تخریب بتن هم حایز اهمیت ترین مساله، ایمنی می باشد . جدا از هر گونه نکته ایمنی که هر کدام از روش های تخریب بتن داشته اند، برخی اصول و الزامات عام و کلی جهت اعمال در همه ی روش ها وجود داشته که در ادامه به آنان خواهیم پرداخت :
نوع پوشش خیلی مهم می باشد . حتما از کلاه، کفش، عینک و دستکش مناسب استفاده نمایید .
در روش‌هایی همانند کتراک، اسید و… که آلودگی زیادی دارند، حتما از ماسک استفاده نمایید .
در مورد وسایلی همانند پیکور که لرزش بسیاری دارند، از دستکش ویژه استفاده نمایید.
هنگام تخریب قطعات بزرگ بتنی همانند تخریب تیر بتن به پایداری کل سازه توجه داشته باشید و در صورت لزوم از بخش های سازه ای کمکی و موقت استفاده نمایید .