درختان از مهم‌ترین بخش های هر زیست بوم می باشند و به همین علت برای کاشت هر نوع درختی (بارده و غیربارده) باید به نکات کاشت نهال آن دقت نمایید، در غیر این صورت نمی‌توانید انتظار استقرار، رشد و عملکرد عالی را داشته باشید. جالب است بدانید بخش عمده ای از مشکلاتی که در یک باغ بارده موجود می باشد مربوط به روش‌های اشتباه در کاشت نهال می باشد اگر کاشت نهال به خوبی صورت نگیرد ، ریشه رشد مناسبی نخواهد داشت، توانایی جذب کود بوسیله ریشه ضعیف خواهد بود، احتمال پوسیدگی طوقه و ریشه بیشتر می شود و میوه‌های تولیدی رشد کمی خواهند داشت.
در این مقاله به بررسی دقیق و موردی مراحل کاشت نهال به صورت اصولی می پردازیم . چند دقیقه برای این مطلب زمان بگذارید تا در آینده با مشکلات ریشه و ضعف درختان خود روبرو نشوید . در این مسیر ما در کنار شما خواهیم بود تا بهترین نتیجه بر اساس شرایط باغ تان حاصل شود.
انتخاب نهال برای کاشت
در زمان خرید نهال دقت داشته باشید که حتما نهال از نهالستان های معتبر خریداری گردد و شناسه نهال (برگه ای که در آن مشخصات نهال نوشته شده است) موجود باشد. تنه و شاخه های آن باید کاملا سالم باشند و فرم طبیعی داشته باشند. ارتفاع نهال خیلی بلند یا کوتاه نباشد. از خرید نهال هایی که علائم بیماری یا آفات را بر روی تنه و شاخه ها دارند، خودداری نمایید. در مرکبات به برگ نهال دقت فرمایید که سالم باشد و علائم کمبود یا آسیب ناشی از آفات و بیماری ها را درخود نداشته باشد.
در بحث ریشه ها، سطح ریشه نهال نسبت به ارتفاع آن مناسب باشد (نهال با ارتفاع و قطر تنه قطور و ریشه کم مناسب نمی باشد). دقت نمایید که در زمان حمل و نقل نهال، ریشه ها در معرض هوا قرار نگیرد و از زمان خرید تا انتقال به باغ حتما ریشه پوشانده گردد (در نهال های ریشه لخت). در صورت نیاز پیش از کاشت نهال، ضدعفونی ریشه انجام گردد. اگر نهال ریشه لخت باشد، سریعا کاشته شود. تا قبل از کاشت، اگر امکان کاشت سریع نهال ریشه لخت وجود نداشت، روی ریشه ها با خاک مرطوب یا کیسه پارچه ای مرطوب پوشش دهید .
بهترین زمان کاشت نهال
برای رسیدن به نتیجه مطلوب از کاشت نهال در باغتان، رعایت تمام موارد در کنار زمان صحیح کاشت نهال ضروری می باشد. از این نظر که اگر تاریخ کاشت شما صحیح نباشد، آسیب های جدی به نهال وارد می شود و شاهد رشد مناسب نهال هایتان نخواهید بود. اینکه چرا به تاریخ کاشت نهال تاکید زیاد می شود به دلیل بحث توسعه ریشه در پاییز می باشد). در درختان میوه، پاییز زمان کلیدی توسعه ریشه می باشد و به همین علت اگر کاشت نهال را در پاییز انجام شود، ریشه نهال ها بعد از استقرار بخوبی توسعه دارد و زمانی که هوا رو به گرمی تغییر پیدا می کند کاملا ریشه ها در خاک مستقر می شود و با شروع فصل رشد، شاهد رشد خوبی از نهال ها می شوید. اما اگر کاشت نهال با نزدیک شدن به فصل بهار صورت بگیرد، ریشه ها فرصتی برای توسعه نداشته و با کم ترین تنشی، آسیب پیدا می کنند .
بهترین زمان کاشت نهال درختان خزاندار از اواخر آبان ماه تا اواخر آذر ماه می باشد . اما زمان کاشت نهال در درختان مرکبات با شروع فصل بارندگی (بسته به آب و هوای منطقه) آغاز می گردد .
بهترین روش کاشت نهال
چند مورد کلیدی را در زمان کاشت نهال رعایت فرمایید تا نتیجه خوبی بگیرید.
مشخصات گودال یا چاله برای کاشت نهال
طول ، عرض و عمق چاله باید به اندازه ای باشد که ریشه نهال بدون شکسته شدن یا کج شدن در آن واقع گردد و به اصطلاح فضا برای ریشه کافی باشد اما طوقه به زیر خاک نرود پس نباید چاله خیلی عمیق یا به اصطلاح گود کنده شود. کندن چاله عمیق جهت کاشت نهال صرفا در شرایط خاص که زمین بیش از حد سفت و سخت باشد، انجام شده و این کار مناسب می باشد ولی در غیر این صورت این کار انجام نگردد. چرا که سبب تخریب ساختمان خاک می شود و مدت زیادی طول می کشد تا مجدد ساختمان خاک به شرایط پیش از آن برگردد.
رعایت محل طوقه نهال
محل طوقه باید از سطح خاکِ باغ ۱۰ سانتی‌متر بالاتر در نظر گرفته شود. در مورد محل پیوند هم همینطور می باشد و چون محل پیوند بالاتر از طوقه قرار گرفته، پس طبیعتا بالاتر از سطح خاک خواهد بود. این امر جهت جلوگیری از پوسیدگی‌ها و بیماری‌های طوقه و ریشه ضروری می باشد که خوشبختانه عموما رعایت می گردد .
رعایت محل طوقه و پیوند در کاشت نهال
کاشت نهال روی تپه برای استقرار صحیح
نکته دیگر محل قرار گیری درست درخت می باشد. استقرار صحیح ریشه ها سبب افزایش دسترسی به عناصر جهت جذب بیشتر و بهبود کیفیت جذب می گردد. توجه داشته باشید که به علت فعالیت میکرو ارگانیسم ها و به ویژه باکتری‌ها ، عناصر غذایی قابل دسترسی در ۱۰ تا ۱۵ سانتی متری خاک قرار گرفته اند. زیرا در این ناحیه اکسیژن به مقدار کافی برای میکرو ارگانیسم ها و ریشه موجود می باشد ۹۸ درصد جذب عناصر غذایی توسط ریشه های سطحی یا همان ریشه‌های موئین صورت می گردد و ریشه‌های عمقی وظیفه جذب آب را بر دوش دارند که عناصر غذایی از این راه بصورت توده ای جذب می گردند. از این رو باید دقت داشته باشید که ریشه‌ها در بالاترین سطح خاک قرار بگیرند تا با توسعه سطحی خود امکان جذب بیشتر عناصر و ماندگاری بالاتر را برای درختان فراهم کنند.
در کشاورزی اصولی ، درختان را در زمان کاشت با ایجاد تپه ای در روی خاک در نوک تپه و یا روی پشته‌ها کشت می گردند. کشاورزان عزیز باید دقت فرمایید که کاشتن نهال در داخل گودال برای ایجاد تشتک آبیاری روشی کاملا اشتباه می باشد چرا که سطح جذب ریشه‌های جذبی کاهش پیدا می کند. چنین درختانی عمر پایین و کیفیت خیلی پایینی در باردهی خواهند داشت و همانطور که قبلا هم اشاره شد حضور همیشگی آب در محل طوقه و ریشه باعث می گردد که قارچها و باکتری های بی هوازی و مخرب رشد نموده و منجر به پوسیدگی و نابودی نهال خواهند شد.