شخم زدن زمین کشاورزی یک عملیات خیلی اساسی و مهم در کشاورزی بوده که این کار، اولین فعالیتی بوده که پیش از کاشتن محصولات خود در زمین و باغ باید صورت گیرد. به صورت کلی شخم زدن یعنی آماده کردن و برگرداندن خاک به وسیله ی ادوات و تجهیزات جهت کاشت محصول مورد نظر خودتان. از یکی از حایز اهمیت ترین اهداف شخم زمین می توانید به از بین بردن ریشه علف های هرز و از بین بردن گیاهان اضافی و البته نرم کردن و سست کردن زمین برای کاشت محصول اشاره نمود. برای پای درختان از علف زن هم نیز گاهی استفاده می شود که با آن الحاقی شخم زن بسته می شود.
مراحل شخم زدن زمین
در قدم اول زمین خوب و مناسب مورد نظر را که جهت شخم زدن مناسب می باشد انتخاب کرده و اهداف خود را از شخم زنی زمین تان مشخص کنید.
در ادامه ی کار یک قسمت زمین را برای شخم زدن انتخاب نموده و قسمت دیگر آن را اصلا تغییر ندهید.
پس از آن عمق های گوناگونی در خاک ایجاد نموده و زیر و رو کردن خاک زمین زراعی تان را شروع کنید . راحت ترین نوع شخم زدن به این صورت بوده که خاک پایین تر را بالا آورده و آن را عوض با خاک بالایی عوض نمایید.
پس از اتمام کار شخم زدن، جهت غنی کردن هر چه بیشتر خاک قادر هستید کمی کود گیاهی یا حیوانی به خاک اضافه نمایید.
اهداف اصلی شخم زدن زمین کشاورزی
از میان بردن حیوانات و حشرات موزی خاک بوسیله ی حرارت و نور خورشید
نرم تر کردن خاک و خرد کردن آن به طوری که بذر کاشتن و رشد آن بهتر صورت خواهد گرفت .
از میان بردن ریشه و ساقه ی علف ها و گیاهان هرزی که قادر هستند رشد محصولات اصلی شما را کاهش بدهند و بازده آن را نیز کم کنند.
فواید اصلی شخم زدن
شخم زدن زمین سبب ارتباط بیشتر و باکیفیت تر بذر با خاک خواهد شد. یعنی بستری فراهم خواهد شد تا بذر خیلی آسان قادر باشد آب را جذب خود کرده و سبب رشد و نمو بذر شود.
شخم زدن زمین بوسیله ی عمل نرم کردن و نفوذ پذیرتر کردن، از روانآب جلوگیری به غمل آورده و البته مقدار فرسایش خاک روی سطح زمین را کاهش خواهد داد. از طرفی دیگر با کم کردن مقدار از دست رفته آب در مدیریت کردن منابع طبیعی آب نقش مهمی را برعهده دارد.
شخم زدن زمین سبب بهبود رشد ریشه و افزایش قدرت قرارگیری گیاه در خاک خواهد شد. اما باید ذکر کرد گیاهانی که ثمره ی آن ها از ریشه می باشد مثل سیب زمینی و هویج، شخم زدن روی مقدار میوه ی نهایی تاثیرگذار خواهد بود.
تاثیر عمق شخم زمین بر رشد و نمو علف های هرز
خیلی از کشاورزان بر این عقیده اند که هر چه مقدار شخم زمین عمیق تر و بیشتر باشد، در کم کردن رشد علف های هرز خیلی موثر می باشد. اما باید این موضوع را ذکر کرد که این تصور کاملا اشتباه می باشند و کالا برعکس هر چه مقدار بذر این علف ها در عمق خاک واقع گیرد، بهتر رشد می کنند و بهتر محافظت خواهند شد .
انواع گوناگون شخم زدن زمین
۱.شخم زدن زمین پس از برداشت
پس از برداشت محصول برای افزایش سرعت تجزیه پس مانده محصولات پیشتر باید زمین را شخم زد. این کار باعث می شود تا بقیه به سطح خاک آمده و عمل تجزیه سریع تر صورت گیرد. تجزیه در لایه های پایینی خاک بیشتر به طور ناقص صورت میگیرد.
۲.شخم اولیه زمین
شخم اولیه در گیاهانی که یکسال سن دارند توسط گاو آهن شکل می گیرد به طور کلی شخم باید به طوری باشد که سطح بالایی خاک را جا به جا کند و البته خاک های پایین تر را نیز شخم بزند.
۳.شخم زمین برای تهیه بستر
شخم دوم بیشتر برای مسطح کردن زمینی می باشد که توسط ی شخم بار اول ناهموار شده اند موثر می باشد. اگر در زمین علف های هرز زیاد وجود داشته باشد، ایجاد بستر باید زودتر و سریع تر شکل بگیرد. یعنی شخم زدن زمین اگر بعد از رشد کردن علف های هرز صورت گیرد سبب از بین رفتن علف های هرز خواهد شد.
بهترین زمان برای شخم زدن زمین
شخم زدن پاییزه زمین
خیلی از کشاورزان هم در پاییز و هم در بهار اقدام به شخم زدن زمین خواهند کرد. شخم زدن زمین در پاییز سبب آمادگی بیشتر زمین جهت رشد محصول خواهد شد. اما در خیلی از مناطق روی زمین در پاییز خشک نمی باشد و عملیات شخم به درستی انجام نخواهد گرفت .
شخم زدن زمین در آخرای فصل پاییز نیز قادر است انجام شود و جواب دهد اما متاسفانه در این دوران هوا خیلی سرد می باشد و زمین نیز خیلی سخت و سفت خواهد شد. در نهایت عملیات شخم نیاز به نیرو بیشتری خواهد داشت و مقداری مشکل خواهد داشت.
عملیات پاییزه شخم زدن نیز بهتر می باشد زمانی صورت میگیرد که هوا به اندازه ی مناسب گرم شده باشد و رطوبت خاک نیز از بین رفته و حشرات موزی نیز در اثر سرمای هوا از بین بروند.