درختان مقاوم به کم آبی و خشکی

درخت عناب مقاوم به کم آبی و خشکی

درخت عناب مقاوم به کم آبی است با شاخه های کوتاه یا درختی به ارتفاع ۶ تا ۱۰ متر ،پوست تنه آن ناهموار چوب آن بسیار محکم و به رنگ قهوه ای است. گله ای عناب دوجنسی هستند .

این گلها معطرند و به وسیله حشرات گرده افشانی می شوند درخت عناب یا خرمای چینی در اغلب نقاط ایران می روید و محصول می دهد و با بیشتر آب و هوای مناطق ایران سازگار است. این درخت در برابر کم آبی بسیار مقاوم می باشد. عناب جزء درختان مقاومی است که قابلیت رشد در زمین های کم آب وبا کیفیت پایین را دارا بوده و در طی دوران خشکسالی و پدیده سرمازدگی از معدود گیاهانی می باشد که خسارت بسیار اندکی را متحمل گردیده است.

درختان عناب با توجه به شرایط آب و هوایی هر منطقه به ۶ تا ۸ آبیاری در سال نیاز دارند، در ابتدای کاشت و در سال اول آبیاری هر ۴ تا ۵ روز و در سال های بعدی هر ۱۲ تا ۱۵ روز صورت می گیرد ، در برخی مناطق کوهستانی گاهی درخت را در طول فصل رشد از ۳ بار در سال بیشتر آبیاری نمی کنند.

نهال عناب مناسب برای کاشت باید جوان و دو ساله باشد و ارتفاع آن از 1.5 متر بیشتر نباشد تا در هنگام جابجایی نهال کمترین آسیب را ببیند. همچنین تنه آن قرمز رنگ باشد . (سیاه ، خاکستری شیاردار نشان از سن بالا یا آب نخوردن یا ضعیف بودن نهال عناب است .)

درخت عناب نسبت به وجود گچ و ترکیبات آهکی نسبتاً حساس است و در این گونه خاک ها رشد کافی نمی کند و میوه دهی آن کاهش می یابد. خاکهای آبگیر را دوست ندارد و در زمین های باتلاقی خوب نمی روید . ریشه آن نیاز به اکسیژن دارد و در کنار آب های جاری بهتر نتیجه می دهد . این گیاه نسبت به شوری متحمل است و فقر غذایی خاک را تا حدودی تحمل می کند. PH خاک مناسب ۴.۵ تا ۸.۴ و بافت خاک شنی لومی می باشد .

عناب را نمی توان در سایه کاشت کرد. این درخت برای رشد و تولید میوه به وجود نور مستقیم برای مدت حداقل ۸-۶ ساعت نیاز دارد.البته گاهی بیان شده است که مکان نیمه آفتاب حدود ۵ ساعت نور مستقیم آفتاب در طی روز نیز برای رویش و میوه دهی این گیاه کافی است.

تکثیر عناب به وسیله جابجایی پا جوش ها ،کاشت بذر ،قلمه ،خواباندن هوایی می باشد .بهترین راه زیاد کردن درخت عناب ،‌ جابجایی پاجوش های ریشه دار است. زیرا مطمئن تر خواهد بود. در هر سال یک درخت بزرگ ( درختان مادر ) ، ده ها پاجوش قابل جابجایی دارد.

فاصله درختان عناب از یکدیگر بسته به این که درخت به چه منظوری کاشته می شده فرق می کند. اگر هدف به دست آوردن میوه باشد باید نهال ها چهار تا پنج متر دور از یکدیگر نشانده شوند. بهترین کود همان کودهای یک ساله حیوانی می باشد که در پاییز روی زمین می پاشند سپس فاصله بین درختان عناب را شخم می زنند تا کودها با خاک مخلوط شود. در حدود اردیبهشت ماه کمی کود سفید شکری ( اوره ) نیز مفید است ، که پس از کودپاشی ، آبیاری مفصلی را می طلبد.

درخت انجیر مقاوم به کم آبی

درخت انجیر از گیاهان خزان دار نیمه گرمسیری است که زمستان های ملایم همراه با بارندگی های پراکنده و تابستانهای گرم را ترجیح می دهد. ویژگی های خاص درخت انجیر و مقاومت آن در مقابل بعضی عوامل نامساعد محیطی مخصوصا شوری خاک باعث شده که این درخت با ارزش به طیف وسیعی از شرایط آب و هوایی و خاکی سازگار باشد . درخت انجیر تا سیصد سال عمر نموده و تا ارتفاع ۱۵ متر هم رشد و نمو می کند .

انجیر به صورت کشت دیم در کوه های استهبان داراب و نیریز کشت می شود .

درخت زرشک مقاوم به کم آبی و خشکی
نیاز آبی و آبیاری زرشک :

زرشک در برابر کمبود آب نیز از خود مقاومت نشان می دهد ولی میزان آبیاری مناسب در برداشت میوه های درشت تر و گوشتی تر تاثیر به سزایی دارد. دور آبیاری زرشک به طور معمول ۱۲-۱۰ روز است و این زمان بسته به نوع خاک و شرایط آب و هوایی تغییر می یابد.

نیاز آبی زرشک بی دانه نسبت به درختان یا درختچه های میوه مشابه پایین می باشد و یکی از دلایل اصلی جایگزین شدن زرشک در الگوی کاشت شهرستان های جنوبی خراسان، درآمد نسبتا خوب حاصل از زرشک به ازای مصرف یک متر مکعب آب می باشد. نیاز خالص آبیاری زرشک حدودا ۹۹۰۰ متر مکعب در هکتار است که بسته به روش هایی آبیاری به کار گرفته شده نیاز ناخالص آبیاری، بیشتر از این مقدار می باشد.

در سال های خشک کشاورزان زرشک کار حتی با سه نوبت آبیاری باغ در طول تابستان هم محصول زرشک برداشت می کنند. در صورتی که هدف، برداشت محصول فراوان باشد، نباید در محدوده زمانی پس از ریزش گلبرگ ها تا یکی دو هفته پیش از برداشت محصول از آبیاری منظم درختچه های زرشک غفلت شود.

عدم تأمین نیاز آبی این گیاه به منزله مرگ آن نخواهد بود و حتی مشاهده گردیده که به هنگام وقوع اتفاقات پیش بینی نشده مثل خشک شدن چاه آب و عدم امکان آبیاری باغ زرشک در طول سال زراعی، این درختچه مقاوم توانسته است با تحمل و با اتکا بر ذخایر رطوبتی خاک و آب محدود حاصل از نزولات جوی، زنده بماند.

اگر چه زرشک از گیاهان مقاوم به کم آبی است ولی در ۴-۳ سال ابتدای کاشت، بسته به بافت خاک و شرایط آب و هوایی آبیاری آن هر ۷ تا ۸ روز مناسب است. در سال های بعد، باغ زرشک معمولا هر ۱۲ تا ۱۵ روز یک بار آبیاری می شود. گاهی فاصله دو نوبت آبیاری به ۲۰ روز و بیشتر هم می رسد که البته به کاهش عملکرد منجر می شود.

در برخی مناطق کوهستانی و در شرایط ویژه، گاهی درختچه زرشک را در طول فصل رشد بیش از ۴-۳ مرتبه آبیاری نمی کنند. حتی در مناطق کوهستانی، در بخش های خاصی که خاک قدرت حفظ رطوبت زیادی داشته و در زمستان هم قطعات کوچک زرشک کاری به صورت دیم نیز مشاهده می شود.

پرورش دهندگان زرشک معتقدند آبیاری در زمان گل دهی به ویژه اگر در حد اشباع شدن محیط ریشه باشد، سبب ریزش گل ها می شود. عدم آبیاری در هنگام گل دهی همچنین از رویش شاخه های فرعی جدید جلوگیری می کند، این شاخه ها با میوه های در حال تشکیل برای آب و مواد غذایی رقابت دارند. در بعضی مناطق تا اوایل خرداد ماه از آبیاری زرشک خودداری می کنند. درختچه زرشک نسبت به آبیاری به وسیله آب های شور مقاومت دارد، اما آب های بسیار شور سبب کاهش رشد و عملکرد آن می شوند.

کاشت در ارتفاعات :

درختچه های زرشکی که در ارتفاعات بیش از هزار متر و نیز در مناطقی با زمستان های نسبتاً سرد و طولانی می رویند از رشد بیشتر و محصول دهی بهتری برخوردارند. به همین دلیل مناطق کوهپایه ای که دارای چنین شرایط و نیز خاک سبک هستند، برای پرورش زرشک بسیار مناسب می باشند.

ازدیاد و تکثیر زرشک :

ازدیاد گیاه زرشک به وسیله پاجوش صورت می گیرد. معمولاً پاجوشهای یک تا سه ساله را از گیاه مادر جدا کرده و می کارند. هر چه پاجوش ها جوانتر باشند امکان رشد آنها به صورت گیاه مستقل بیشتر است .

جدا نمودن پاجوش ها از گیاه مادر، از ماه بهمن تا فروردین صورت می گیرد. پاجوش های جدا شده باید سریعاً در خاک مرطوب کشت شوند. مرحله زایشی گیاه زرشک با ظاهر شدن گلهای زرد رنگ همراه است. معمولاً تا موقع رسیدن میوه ها می توان گلها را بر روی گیاه مشاهده کرد.

گل محمدی مقاوم به کم آب و خشکی

گل محمدی نسبت به شرایط محیطی سازگاری خوبی دارد. از شاخص‌ ترین صفات گل محمدی (به‌ خصوص گل محمدی دیم) بقاء و سازگاری آن نسبت به خشکی است در برخی از مناطق کشور گل محمدی طی سال تنها 1 یا 2 بار آبیاری می‌ شود و حتی گل محمدی در کوهستان های شهرستان داراب به صورت دیم کشت می شود که نهال های این کوهستان مقاوم هستند.

باتوجه به میزان بارندگی کم در منطقه (حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی متر) که آن هم به طور عمده در زمستان ها رخ می‌دهد می‌توان نتیجه گرفت که این گیاه مقاومت خوبی نسبت به خشکی از خود نشان می‌دهد، گرچه کاهش عملکرد اقتصادی در آن مشاهده می شود.

علاوه بر این، گل محمدی نسبت به شرایط نامساعد محیطی از قبیل شوری،سرما و فقر مواد غذایی خاک نیز سازگاری مناسبی دارد. با این حال، پاسخ این گیاه به حاصلخیزی خاک، آبیاری منظم و کود دهی، بسیار مثبت می باشد ،به طوریکه در برخی مناطق، عملکرد ۵ تا ۷ تن در هکتار گزارش شده است.

نیازهای اساسی گل محمدی:

آب از جمله عوامل مؤثر در تولید اقتصادی گل محسوب می شود. درختچه‌های گل محمدی به شرایط کم آبی بسیار مقاوم هستند. شواهد نشان می‌دهد که آبیاری گلستان‌ها در زمان غنچه‌ دهی و گل‌دهی بسیار مهم است و باعث افزایش محصول می شود.

در گلستان‌ها معمولاً آبیاری به‌ صورت سطحی انجام می‌شود این منطقه میزان آب در هر نوبت و تعداد آبیاری بسیار متغیر است. ، به طور معمول ، طی فصل رشد هر ۱۵ روز یکبار آبیاری انجام می شود. در یک‌ مقایسه میان دو روش آبیاری سطحی و قطره‌ای مشخص شد که آبیاری قطره‌ای ضمن ۶۲ درصد صرفه جویی نسبت به روش سطحی، باعث افزایش عملکرد ۶۵ درصدی گل شده است.

“بارندگی با توزیع مناسب” به علت عدم ایجاد استرس در گیاه، برای تولید گل و اسانس بیشتر، خصوصاً در بهار و اوایل تابستان بسیار مهم است.

پسته مقاوم به کم آب و خشکی

پسته یکی از گیاهان مقاوم به شرایط نامساعد محیطی مثل شوری آب، خاک و همچنین خشکی و کم‌ آبی بوده و به عنوان مهم‌ترین محصول اقتصادی در بسیاری از مناطق کویری و خشک قابل توسعه است.

درختچه سماق مناسب آب و هوای گرم و خشک

درختچه سماق، درختی کوچک پاست با ارتفاع سه متر و گاهی به چهار متر بالغ می‌شود و شاخه‌های جوان و دمبرگ‌ های آن را موهای زبر پوشانیده است.سماق به عنوان یکی از گونه های گیاهی جنگلی خودرو که دست بشر در گسترش آن کمتر دخالت داشته، به شکل درختچه ای است کوهستانی که میوه‌های خوشه‌ای دارد، رنگ میوه آن قرمز و قهوه ای و طعم آن گس است، ولی پس از رسیدن ترش می شود.

آب و هوای گرم و خشک را می پسندد، گیاهی نور پسند بوده و غیر مقاوم به سایه است، مقاوم به آفات و امراض بوده، اگر در اثر کم آبی خشک شود با مختصر رطوبت ایجاد پاجوش می کند و در صورت سرمازدگی ساقه های جدید ایجاد می کند.

درخت بادام مقاوم به کم آب و خشکی

بادام درختی است قوی که ارتفاع آن بر حسب رقم و آب و هوا و حاصل خیزی خاک و مواظبت های زراعی بین ۶ تا ۱۰ متر یا بیشتر متغیر است . درخت بادام ریشه های قوی دارد که می تواند به طور عمودی تا ۳ متر در خاک نفوذ کند بدین سبب قادر است بخشی از احتیاجات و نیاز آبی خود را در مواقع خشکی و کم آبی از اعماق خاک تامین نماید .

درخت کنار مقاوم به کم آبی و خشکی

کنار درختی است که مقاوم به خشکی می باشد و ریشه های عمیق آن درخت را قادر می سازد تا در شرایط استرس رطوبتی شدید و حتی در زمانی که خاک سطحی کاملاً خشک شود زنده بماند. گونه Ziziphus Nummularia حتی در مناطق دارای بارندگی سالانه کمتر از ۱۰۰ میلی متر در سطح وسیعی گسترش یافته است . کنار درختی است که تحمل به آلودگی کِنار جاده ها را دارد و یا حتی بعد از آتش سوزی ، اکثر گیاهان کنار در طول سه ماه جوانه می زنند.

برای رشد و نمو بهتر، خاک های شنی عمیق و لوم با زهکش خوب را ترجیح می دهد. PH خاک خنثی و یا کمی قلیایی را بهتر تحمل می کند. درختان را اگر در فصل میوه دهی آبیاری کافی نمایند محصول بهتری خواهند داد و برای درخت سودمند خواهد بود.

نخل (درخت خرما) مقاوم به کم آبی و خشکی

به طور کلی میزان رطوبت خاک و نیاز آبی گیاه باید با هم متعادل باشند تا حداکثر عملکرد ممکن حاصل شود و این موضوع در مورد خرما نیز صادق است. درخت خرما این توانایی را دارد که خود را با مقادیری از رطوبت خاک که تحمل آن برای اکثر درختان امکان ندارد، عادت دهد. آب مورد نیاز درخت خرما بسته به منطقه، شرایط خاک و نوع رقم متفاوت است.

درخت خرما برای تولید یک کیلوگرم خرما، به حدود دو متر مکعب آب نیاز دارد. این امر بیانگر این است که نخل خرما با وجود سازگاری ظاهری به شرایط گرم و خشک، میانگین مصرف آبی بالاتری برای تولید یک کیلوگرم ماده خشک نسبت به سایر گیاهان دارد.

اگرچه نخل خرما تحمل بالایی در مقابل شرایط نامساعد آب و خاک دارد، اما بهترین نخل ها و بیشترین مقدار محصول در خاک هایی که با آب شیرین آبیاری می شوند، حاصل می گردد.

در روش آبیاری سطحی در ایران، به طور کلی نخلستان هایی که دارای خاک سبک هستند، در تابستان ۷-۴ روز و در زمستان هر ۳۰-۲۰ روز یک بار آبیاری می شوند. نخلستان هایی که دارای خاک سنگین هستند، در تابستان ۱۲-۷ روز یک بار و در زمستان ۴۵-۳۰ روز یک بار آبیاری می شوند.

خشکی و کم آبی در نخل خرما سبب توسعه گسترده سیستم ریشه ای می شود. این امر سبب افزایش جذب آب می شود که ممکن است مقدار این جذب در رقم های مختلف نخل، متفاوت باشد. گرمای شدید نیز ممکن است، موجب صدمه به نخل شود.

نخل خرما در چه نوع خاکی قادر به رشد خواهد بود؟

نخل خرما گیاهی کم توقع است. این گیاه در هر نوع خاک از شن خالص تا خاک های سنگین رسوبی که نیازهای اولیه نخل را برای اسقرار در خاک فراهم و مواد معدنی و آب مورد نیازش را تأمین می کند و دارای زهکش باشد و نسبت به آب نفوذپذیر باشد، قادر به رشد است.

کشت نخل در خاک های رسی سنگین و خاک های شنی که از نظر مواد غذایی، فقیر هستند، توصیه نمی شود.

اگرچه نخل خرما از همه محصولات دیگر نسبت به شوری مقاومتر است ولی خاک های شور باعث کاهش رشد و نمو و کاهش میزان محصول و حتی در برخی موارد باعث مرگ نخل می شود.

درخت انگور (تاک یا مو) مقاوم به کم آبی

به طور کلی درخت انگور درختی مقاوم نسبت به کم آبی است ولی درختان انگور جوان تر تا وقتی که ریشه قوی ندارند به آبیاری نیاز دارند. مزیت انتخاب شیوه آبیاری درخت انگور به صورت قطره ای این است که آب کمتری هدر می رود، احتمال گرفتار شدن درخت به بیماری های قارچی نیز به این علت که رطوبت کمتری روی برگ و شاخه های درخت وجود خواهد داشت کمتر می شود.

آبیاری درخت انگور در اولین فصل رشد آن باید به طور مداوم انجام شود و خاک باید همیشه مرطوب باشد ولی وقتی درخت بیشتر رشد کرد و بزرگ شد، با توجه به عوامل گوناگون، باید در فصل های متعادل سال هر چند هفته یک بار آبیاری شوند ولی آبیاری زیاد نیز می تواند باعث خراب شدن ریشه و مرگ گیاه شود.

در شرایط خشکسالی یا کم آبی درخت ممکن است رشد کمی داشته باشد و میوه ندهد. درختان انگوری که بالغ شده اند در فصولی که باران کم می بارد یا اصلاً نمی بارد باید حداقل هفته ای یک بار آبیاری شوند ولی هنگامی که درخت شروع به میوه دادن کرد، می توانید آبیاری درخت انگور را مقداری کم کنید تا میوه ها برسند.

آبیاری درخت انگور با توجه به نوع خاک

در خاک هایی با درصد شن بالا، آب به سرعت از خاک عبور می کند در حالی که در خاک های سنگین و با درصد رس بالا جمع می شود و به راحتی پایین نمی روند. در خاک های با درصد شن بالا آبیاری درخت انگور باید به صورت سطحی و مکرر انجام شود ولی در خاک های سنگین و رسی با دفعات کمتر و به صورت عمقی تر آبیاری باید انجام شود.

البته درخت انگور به خوبی در خاکی با درصد رس بالا رشد نمی کند و باید خاک را اصلاح یا عوض کرد. آبیاری درخت انگور در شرایط آب و هوای خشک یا هنگامی که باد زیادی می وزد باید بیشتر انجام شود.